نوار خطکشی زمین، نواری از جنس PVC یا وینیل مقاوم است که برای علامتگذاری و تفکیک فضاها روی کف سالنها، زمینهای ورزشی، کارگاهها و انبارها به کار میرود. این نوارها معمولاً دارای رنگهای استاندارد مانند زرد، قرمز، سفید یا سبز هستند و هر رنگ کاربرد خاصی دارد؛ مثلاً زرد برای مسیر عبور، قرمز برای مناطق خطر و سبز برای نواحی ایمن استفاده میشود.
نوار خطکشی زمین علاوه بر نظمدهی و زیبایی محیط، نقش مهمی در افزایش ایمنی و بهرهوری دارد. این نوارها بهسرعت نصب میشوند و نیازی به خشک شدن مانند رنگ ندارند، بنابراین بدون توقف فعالیت میتوان خطوط راهنما، مسیر عبور وسایل نقلیه یا محدوده تجهیزات را مشخص کرد.
نوار خط کشی زمین (Floor Marking Tape یا Line Marking Tape) نوعی نوار چسب با دوام و مقاوم در برابر سایش است که به طور خاص برای تعیین مرزها، مسیرها، مناطق ایمنی و حوزههای کاری بر روی کفپوشهای صنعتی، انبارها، سالنهای ورزشی و محیطهای تولیدی استفاده میشود. استفاده از این نوارها یک روش مقرون به صرفه، سریع و انعطافپذیر برای سازماندهی فضای کاری و افزایش ایمنی محیط است.
انواع و مواد سازنده
نوارهای خط کشی زمین بر اساس محیط کاربرد، از مواد مختلفی ساخته میشوند:
نوارهای وینیل (Vinyl/PVC): رایجترین و مقرون به صرفهترین نوع هستند. انعطافپذیری بالایی دارند و برای سطوح صاف داخلی مناسباند. نصب و جداسازی آنها بدون باقی ماندن رد چسب، آسان است.
نوارهای لاستیکی یا لاستیکی وینیل (Rubber/Vinyl Blends): ضخیمتر بوده و مقاومت بیشتری در برابر سایش و ترافیک سنگین لیفتراک دارند. برای مناطق با ترافیک متوسط تا سنگین استفاده میشوند.
نوارهای اپوکسی/رزینی: اینها در واقع نوارهای پیشساخته نیستند، بلکه نوارهای مایعی هستند که شبیه به رنگ کف عمل میکنند. دوام بسیار بالایی دارند اما نصب و حذف آنها دشوار است.
نوارهای شبتاب (Photoluminescent): این نوارها نور محیط را جذب کرده و در تاریکی میدرخشند. برای علامتگذاری مسیرهای خروج اضطراری و پلهها حیاتی هستند.
کاربردهای کلیدی و استاندارد رنگها
نوارهای خط کشی در صنایع مختلف، بر اساس یک سیستم کدگذاری رنگی استاندارد (که معمولاً بر اساس توصیههای OSHA و استانداردهای داخلی کارخانجات تعیین میشود) کاربرد دارند:
| رنگ نوار | کاربرد اصلی | مثال |
| زرد (Yellow) | مسیرهای عبور و مرور، مناطق احتیاطی و مناطق کاری. | مشخص کردن خطوط ترافیکی لیفتراک، مرزهای مناطق ذخیرهسازی موقت، مناطق تجمع ماشینآلات. |
| سفید (White) | تجهیزات، ایستگاهها و مسیرهای عمومی. | مشخص کردن محل قرارگیری میزهای کار، جعبه کمکهای اولیه، سطلهای زباله و راهروهای عمومی کارکنان. |
| قرمز (Red) | مناطق خطر، تجهیزات آتشنشانی و نقص فنی. | مشخص کردن محل کپسولهای آتشنشانی، جعبههای اعلام حریق، و مناطق ممنوعه یا خارج از سرویس. |
| آبی (Blue) | تجهیزات یا مناطق خارج از کار (Out-of-Service). | مواد اولیه یا محصولاتی که برای بازرسی یا تعمیر نگهداری شدهاند، تجهیزات نیازمند سرویس. |
| سبز (Green) | ایمنی، کمکهای اولیه و مواد اولیه تکمیل شده. | مشخص کردن مسیرهای خروج اضطراری، دوشهای اضطراری، و مناطق نگهداری مواد اولیه آماده به کار. |
| سیاه/سفید (Black/White) | مدیریت انبارداری (Housekeeping). | مشخص کردن مسیرهای پیادهروی، مناطق نگهدارنده مواد معیوب یا بازیافتی. |
مزایا نسبت به رنگآمیزی
استفاده از نوار خط کشی پهن دارای چندین مزیت عملی نسبت به استفاده از رنگ مخصوص کف است:
نصب سریع و آسان: نصب نوارها بسیار سریعتر است و نیاز به زمان خشک شدن (Curing Time) ندارد؛ بلافاصله پس از نصب، ترافیک میتواند از سر گرفته شود.
حذف آسان: در صورت نیاز به تغییر چینش محیط کار (Lay-out) یا جابجایی تجهیزات، نوارها بدون آسیب زدن به کف یا باقی گذاشتن ردی از چسب، به راحتی جدا میشوند.
مقاومت بالا: نوارهای ضخیمتر و با کیفیت بالا، در برابر مواد شیمیایی، سایش مکرر و رطوبت مقاومت بسیار خوبی دارند.
دید بهتر: نوارهای مدرن اغلب دارای پوششهای براق هستند که دید آنها را نسبت به رنگهای مات، به ویژه در شرایط نوری ضعیف، افزایش میدهد.